Turizm İşletmelerinde Hizmetkâr Liderin Psikolojik Sermaye ve İş Tatmini Üzerinde Etkisi

Cihan Açıkgöz; Işıl Arıkan Saltık

doi:10.5281/zenodo.15761434

Yazarlar

Cihan Açıkgöz Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-9998-9669
Işıl Arıkan Saltık Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-3456-2787

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.15761434

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik Sermaye, Hizmetkâr Lider, İş Tatmini, Turizm, Otel Çalışanları

Özet

Bu çalışmanın amacı, hizmetkâr liderlik anlayışının otel çalışanlarında psikolojik sermaye ve iş tatmini üzerindeki etkisini incelemektedir. Nicel araştırma desenine sahip çalışmanın verileri anket tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmanın evrenini, Bodrum’daki beş yıldızlı otel çalışanları oluşturmaktadır. Araştırma hipotezlerinin sınanmasında hiyerarşik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında psikolojik sermayenin umut, dayanıklılık, özyeterlik ve iyimserlik boyutlarından oluşan dört faktörlü yapısı doğrulanmıştır. Araştırma sonucu, hizmetkâr liderliğin iş tatmini üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisinin bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca, psikolojik sermaye boyutlarından özyeterlik, umut ve iyimserliğin iş tatminini anlamlı ve pozitif şekilde etkilediği; buna karşın dayanıklılığın istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Hizmetkâr liderliğin çalışanların iş tatminini artırmada etkili olduğunu ve özellikle umut, özyeterlik ve iyimserlik gibi psikolojik kaynakları güçlendirdiğini göstermektedir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Akyüz, B. ve Eren, M.Ş. (2013). Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Eğitim Sektörü Üzerindeki Etkisine Yönelik Teorik Bir Çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi. 8 (2), 191-205

Ardıç, K., ve Türker, B. (2001). Kamu ve vakıf üniversitelerindeki akademik personelin iş tatmin düzeyinin karşılaştırılması, 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (24-26 Mayıs 2001, Silivri, İstanbul).

Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: W. H. Freeman & Company.

Bayram, F., ve Durna, U. (2020). Hizmetkâr liderlik ile iş tatmini arasındaki ilişkide güvenin aracı rolü: Otel çalışanlarına yönelik bir araştırma. Turizm Akademik Dergisi, 7(1), 123–139.

Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayınları.

Bryman, A. (2016). Social Research Methods. Oxford University Press.

Cohen, L., Manion, L., ve Morrison, K. (2018). Research Methods in Education. Routledge.

Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Sage Publications.

Çetin, F., ve Aşkun, D. (2018). The effect of psychological capital on job satisfaction, job performance and intention to quit. Applied Research in Quality of Life, 13(4), 791–805

Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. baskı). Pegem Akademi.

Demerouti, E., Bakker, A. B., ve Schaufeli, W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86(3), 499-512.

Duyan, E. C. (2012). Hizmetkâr liderlik: çalışan iyilik hali ve çalışma yaşamının kalitesi ile ilişkileri üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.

Duyan, E., ve van Dierendonck, D. (2014). Hizmetkâr liderliği anlamak: Teoriden ampirik araştırmaya doğru. Sosyoloji Konferansları, 49(1), 1–32

Eva, N., Robin, M., Sendjaya, S., van Dierendonck, D., ve Liden, R. C. (2019). Servant leadership: A systematic review and call for future research. The Leadership Quarterly, 30(1), 111–132.

Greenleaf, R. K. (1977). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness (p. 27–45). Paulist Press.

Güleç, C. ve Alkaya, A. Y. (2016). Psikolojiye giriş. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Harlow, UK: Pearson Education Limited.

Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe, yöntem, analiz. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Kalender, İ., ve Kılıç, D. (2018). Faktör analizi ve ölçek geliştirme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Eğitimde Nicel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 45-62.

Karahan, F. (2015). Kamu kurumlarında çalışan memurların motivasyon düzeyinin iş tatminine etkilerine yönelik bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Karakaş, S. (2020). Psikolojinin temel kavramları. Ankara: Mavi Akademi Yayıncılık.

Karatepe, O. M., ve Karadas, G. (2015). Do psychological capital and work engagement foster frontline employees’ satisfaction? A study in the hotel industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(6), 1254–1278.

Karatepe, O. M., ve Olugbade, O. A. (2009). The effects of job and personal resources on hotel employees’ work engagement. International Journal of Hospitality Management, 28(4), 504–512.

Karcioğlu, F., ve Akbaş, S. (2010). İşyerinde psikolojik şiddet ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 139-161.

Kılıç Özkaynar, G. (2017). Çağdaş liderlik yaklaşımlarında kamu çalışanlarının tercihi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 157-179.

Kültür ve Turizm Bakanlığı (2024). Turizm İstatistikleri. Erişim adresi. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html

Krejcıe, V.R.ve Morgan,W.D. (1970). Determining Sample Size For Research Activities. Educational And Psychological Measurement, 30, 607-610.

Ling, Q., Lin, M., ve Wu, X. (2017). The trickle‐down effect of servant leadership on frontline employee service behaviors and performance: A multilevel study of Chinese hotels. Tourism Management, 61, 223–233.

Liden, R. C., Wayne, S. J., Zhao, H., & Henderson, D. (2008). Servant leadership: Development of a multidimensional measure and multi-level assessment. The Leadership Quarterly, 19(2), 161–177.

Luthans, F., ve Youssef, C. M. (2004). Human, Social And Now Positive Psychological Capital Management: Investing In People For Competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33, 143-160.

Luthans, F., Avey, J., Avolio, B., Norman, S. ve Combs, G. (2006). Psychological Capital Development: Toward A Micro-Intervention. Journal of Organizational Behaviour, 27, 387-393

Luthans, F., Youssef, C. M., ve Avolio, B. J. (2007). Psychological Capital: Developing The Competitive Edge. New York: Oxford University Press.

Luthans, F., & Youssef-Morgan, C. M. (2017). Psychological capital: An evidence-based positive approach. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 339-366.

Jensen, S. M., ve Luthans, F. (2006). Entrepreneurs as authentic leaders: Impact on employees’ attitudes. Leadership & Organization Development Journal, 27(8), 646–666.

Judge, T. A., ve Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80-92.

Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp. 1297-1349). Rand McNally.

Page, D. ve Wong, P.T. (2000). “A conceptual framework for measuring servant leadership”, Adjibolosoo, S. (Ed.) içinde, The human factor in shaping the course of history and development, Boston, University Press of America.

Patterson, K. (2003). Servant leadership: A theoretical model (Doctoral dissertation). Regent University. Retrieved from.

Robbins, S. P., ve Judge, T. A. (2019). Organizational behavior (18th ed.). Pearson.

Russell, F., R. ve Stone, G., A. A (2002). Review of Servant Leadership Attributes: Developing a Practical Model, s.147.

Sendjaya, S., Sarros, J. C., ve Santora, J. C. (2008). Defining and measuring servant leadership behaviour in organizations. Journal of Management Studies, 45(2), 402-424.

Smith, P. C., Kendall, L. M., ve Hulin, C. L. (1969). The measurement of satisfaction in work and retirement. Rand McNally.

Spears, L. C. (2004). Practicing servant-leadership. Leader to Leader, 34, 7-11.

Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences. Sage Publications.

Stajkovic, A. D., ve Luthans, F. (1998). Self-efficacy and work-related performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 124(2), 240–261.

Timur, A., ve Eldemir, C. (2006). "Konaklama işletmelerinde istihdam yapısı: Antalya ili örneği", Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(2), 161–170.

Tor, S. S., ve Esengün, K. (2011). Örgütlerde iş tatminini etkileyen demografik faktörler ve verimlilik: Karaman gıda sektöründe bir uygulama. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(20), 53–63.

Van Dierendonck, D. (2011). Servant leadership: A review and synthesis. Journal of Management, 37(4), 1228–1261.

Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemleri (s. 125). Seçkin Yayıncılık.