Miras Turizmi Perspektifinden Coğrafya Ders Kitaplarının Analizi

Hülya Yiğit Özüdoğru

doi:10.5281/zenodo.8393549

Yazarlar

Hülya Yiğit Özüdoğru Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi https://orcid.org/0000-0001-5504-1641

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8393549

Anahtar Kelimeler:

Miras Turizmi, Ders Kitabı, Fotoğraf, Coğrafya, Turistik Çekicilik

Özet

Bu çalışmada coğrafya ders kitaplarında en çok kullanılan görsel olarak fotoğraflar doğal ve kültürel miras çekicilik unsurları açısından analiz edilmiştir. Araştırma, coğrafya ders kitaplarında yer alan fotoğraflarda, miras turizmine ait unsurların nasıl yer aldığını ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın veri kaynağı olarak 9. ve 10. sınıfta okutulmakta olan iki adet coğrafya ders kitabı kullanılmıştır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analiziyle fotoğraflar incelenmiştir. Analiz sonrasında her iki kitapta farklı sayıda fotoğrafa ulaşılmıştır. Toplam 496 fotoğrafın 83’ü miras turizmi kapsamında değerlendirilmiştir. 9. sınıf coğrafya ders kitabında kültürel miras unsurlarına ait fotoğraflar fazla iken 10. sınıf coğrafya ders kitabında doğal miras unsurlarına ait fotoğraflara daha fazla yer verilmiştir. 10. sınıf coğrafya ders kitabında miras turizmi çekiciliklerine ait fotoğraflar, 9. sınıf ders kitabındakinden daha fazladır. Ders kitaplarında bulunan miras turizmine ait fotoğrafların büyük bir kısmı Türkiye’ye aittir. Ders kitaplarında Konya, Denizli, İzmir, Muğla illerine ait fotoğraflara daha fazla yer verilmiştir. Coğrafya ders kitaplarında Pamukkale, Kapadokya ve Kayaköy’e (Fethiye) ait fotoğraflar birkaç defa tekrar etmiştir. Çalışmada coğrafya ders kitaplarında turizm potansiyeli ve tanınırlığı yüksek olan bölgelere ait fotoğraflara daha fazla yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlardan yola çıkarak fotoğrafların, öğretmenler tarafından öğrencilere doğal ve kültürel miras değerlerinin korunması ve sürdürülmesi konusunda farkındalık kazandırmak amacıyla kullanılması önerilir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Referanslar

Acheson, G., Holland, A., & Oettle, S. (2020). The representation of women in the photographs of introductory human geography textbooks. Journal of Geography, 119(4), 127-135. Doı: 10.1080/00221341.2020.1765408

Aliağaoğlu A. (2004). Sosyo-kültürel miras turizmi ve Türkiye’den örnekler. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (2), 50-64. Doı: 10.1501/Cogbil_0000000045

Artvinli, E. & Dönmez, L. (2020). How do geography textbooks deal with map skills? A comparison of Turkey and England. Romanian Review of Geographical Education, 9 (2), 23-45. Doı: 10.24193/RRGE220202

Baranaydın, M., Aydın, Y. Tekbaş, G. (2021). Coğrafya 9. Ankara: Gün Yayıncılık

Behnke, Y. (2021). Usability qualities of ‘well-designed’ geography textbook visuals. Journal of Visual Literacy. 40 (1), 15-33. Doı: 10.1080/1051144X.2021.1902042

Biilman, O. (1997). Geography textbook analysis: A Danish perspective. International Research in Geographical and Environmental Education, 6 (1), 79-81. Doı: 10.1080/10382046.1997.9965027

Biström, E. ve Lundström, R. (2021) Textbooks and action competence for sustainable development: an analysis of Swedish lower secondary level textbooks in geography and biology. Environmental Education Research, 27 (2), 279-294. Doı: 10.1080/13504622.2020.1853063

Bozkurt, F. (2019). Evaluation of geography textbooks in terms of misconceptions about climate topics. Review of International Geographical Education Online (RIGEO), 9 (1), 149-170.

Cho, C., Kim, B. ve Stoltman, J. P. (2022). Animal identity and space as represented in South Korean geography textbooks. International Research in Geographical and Environmental Education, 31(1), 53-68. Doı: 10.1080/10382046.2020.1852787

Cîıneanu, D. (2017). Study of geography textbooks for 9th, 10th, 11th and 12th grades. Case study: Maharashtra State, Indıa Marıana. Romanıan Revıew of Geographıcal Educatıon, V (1), 40-71. Doi:10.23741/RRGE120173

Değirmencioğlu, Y. (2020). Coğrafya ders kitaplarında somut kültürel mirasın yeri, O. Zahal (Ed.). Eğitim Bilimlerinde Teori ve Araştırmalar içinde (ss.240-253). Ankara: Gece Kitaplığı.

Demiralp, N. (2007). Coğrafya eğitiminde materyaller ve 2005 coğrafya dersi öğretim programı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1) , 373-384.

Demiralp, N. (2015). Cultural heritage in geography teaching in Turkey. S. Şahin and P. Charzynski (eds.). In TheCultural Heritage and Its Sustainability in Europa (149-162).Ankara:Pegem Akademi.

Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2021). Eğitim ve ders kitapları. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.). Ders kitabı incelemesi içinde, (ss. 4-12). Ankara: Pegem Akademi.

Deniz, T. ve Yıldırım Kalem, M. (2018). Turizm coğrafyası: çalışmalar, sorunlar ve yaklaşımlar. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 41-54.

Doğaner, M. S., (2019). Türkiye turizm coğrafyası literatür incelemesi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 17 (34), 441-476.

Doğaner, S. (2003). Miras turizminin coğrafi kaynakları ve korunması . Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu, 3-10. İzmir.

Emekli, G. (2002). Turizm eğitiminde coğrafya ve turizm coğrafyasının önemi. Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Şurası, Ankara.

Emekli, G. (2006). Coğrafya, kültür ve turizm: kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 15 (1-2), 51-59.

Emekli, G. (2021). Coğrafya, turizm, kültür ilişkilerinin turizm coğrafyasına yansımaları ve kültürel turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 30 (2) , 405-428. Doı: 10.51800/ecd.1017209

Emekli, G., İbrahimov, A. & Soykan, F. (2006). Turizmde küreselleşmeye coğrafi yaklaşımlar ve Türkiye. Ege Coğrafya Dergisi, 15 (1-2), 1-16.

Göcen, C. & Şahin, S. (2020). The Status of Cultural Topics in High School Geography Curriculum from the Declaration Republic to Present. Journal of Current Researches on Educational Studies, 10 (2), 1-16.

Gülüm K. ve Artvinli, E. (2010). Turizm coğrafyası dersinin coğrafi algıya etkisi deneysel bir çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi, (22)22, 439-453.

İnce, Z. ve Sağdıç, M. (2021). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya dersindeki turizm konuları hakkındaki görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Sciences, 116, 34-55. Doi:10.29228/ASOS.49882

Janko, T. & Knecht, P. (2013). Visuals in geography textbooks: Categorization of types and assessment of their instructional qualities. Review of International Geographical Education Online, 3 (1), 93-110.

Jitendra, A. K., Nolet, V., Xin, Y. P., Gomez, O., Renouf, K., Iskold, L.& DaCosta, J. (2001). An analysis of middle school geography textbooks: Implications for students with learning problems. Reading & Writing Quarterly, 17 (2), 151-173. Doı: 10.1080/105735601300007606

Jo, I. & Bednarz, S. W. (2009). Evaluating geography textbook questions from a spatial perspective: using concepts of space, tools of representation, and cognitive processes to evaluate spatiality. Journal of Geography, 108(1), 4-13. Doı: 10.1080/00221340902758401

Kaptan, A. Y. (2021). İlköğretim ders kitaplarında görsel düzen. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.). Ders Kitabı İncelemesi içinde, (ss.160-186). Pegem Akademi

Karabağ, S., Şahin, S., Şahin, B. (eds.). (2021). Coğrafya dersi öğretim programları. Ankara: Pegem.

Karakuş, U. (2017). Öğrenme öğretme sürecinde materyallerin işlevi ve görsel materyallerin tasarımı. A. Sezer (ed.). Coğrafya öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı içinde (ss.51-67). Ankara: Pegem.

Karapınar, E ve Barakazi, M. (2017). Kültürel miras turizminin sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi: Göbeklitepe ören yeri. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 5-18.

Keskin, İ., Furat, M. F. ve Güler, C. (2020). Kültürel miras turizminin neden arşivlere ihtiyacı var?. Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, 14, 43–84. Doi:10.26650/bba.2020.14.02

Kırkkeser, S. (2021). Türkiyede öğretim programı geliştirme çalışmaları. S. Karabağ, S.

Koçak, F. ve Karaca, N. (2021). Ders kitaplarını değerlendirme raporu (öğretmen görüşleri). M. Otrar ve A. Taşar (Ed). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları No:7606. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar (Erişim Tarihi:10.08.2023).

Krause, U., Béneker, T. & van Tartwijk, J. (2022). Geography textbook tasks fostering thinking skills for the acquisition of powerful knowledge. International Research in Geographical and Environmental Education, 31(1), 69-83. Doı: 10.1080/10382046.2021.1885248

Krippendorff, K. (2012). Content analysis: An introduction to its methodology. Los Angeles, CA: Sage.

Mayer, T. (1989) Consensus and invisibility: The representation of women in human geography textbooks. The Professional Geographer, 41 (4), 397-409. Doı: 10.1111/j.0033-0124.1989.00397.x

MEB, (1970). Geçmişten günümüze millî eğitim şûraları. http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29165001_8_sura.pdf (Erişim Tarihi: 30.08.2023).

MEB, (2005). Coğrafya dersi öğretim programı. Ankara: MEB.

MEB, (2018). Ortaöğretim coğrafya dersi (9,10,11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. [http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018120203724482Cografya%20dop%20pdf.pdf] (Erişim Tarihi:10.08.2023).

MEB, (2022). Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait elektronik içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamaları. TTKB, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. https://kitapinceleme.meb.gov.tr (Erişim Tarihi:10.08.2023).

Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed). Ankara: Nobel.

Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.

Myers, G. A. (2001). Introductory human geography textbook representations of Africa. The Professional Geographer, 53 (4), 522-532. Doı: 10.1111/0033-0124.00302

Özgüç, N. (2017). Turizm coğrafyası özellikler ve bölgeler (9 Baskı). İstanbul: Çantay Kitabevi

Resmi Gazete (31628, 2021). Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. [https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211014-1.htm]. (Erişim Tarihi:10.08.2023).

Sağdıç, M. ve İnce, Z. (2020). Türkiye’de güncel coğrafya ders kitaplarında istanbul temasının eleştirel analizi. Ulakbilge, 45, 133-144. doi: 10.7816/ulakbilge-08-45-02

Schrader, C. E., and C. M. Wotipka. (2011). History transformed? Gender in World War II narratives in US history textbooks, 1956-2007. Feminist Formations, 23 (3), 68–88. Doi:10.1353/ff.2011.0037

Şahin, B. & Bozyiğit, R. (2023). Ortaöğretim coğrafya ders kitaplarında tematik harita kullanımının incelenmesi. International Journal of Geography and Geography Education, 48, 1-20. Doı: 10.32003/igge.1179363

Şahin, B. Şahin (eds.). (2021) Coğrafya Dersi Öğretim Programları. Ankara: Pegem.

Taş, M., Düz, İ. ve Ünlü, E. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin alternatif turizm kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,5, Özel Sayı, 352- 360.

TDK (2023). Miras. [https://sozluk.gov.tr/ ]. (Erişim Tarihi:10.08.2023).

Trahorsch, P., and J. D. Blaha (2022). The Influence of Textbook Visual Quality of Geographical Phenomena on Children’s Conceptions, Journal of Geography, 121(3), 100-114. Doı: 10.1080/00221341.2022.2088828

Trahorsch, P., and J. D. Blaha. (2019). Visual representation of the curriculum in Geography textbooks: Quantification of visuals in educational medium analysis. IARTEM e-Journal,11 (2),1–20.

Trahorsch, P., Blaha, J. D, Chytrý, V. (2019). Comparative analysis of the quality of visuals in geography textbooks for ISCED 1 and ISCED 2 levels of education. Review of International Geographical Education Online (RIGEO), 9(2), 264-283. Doı: 10.33403/rigeo.509255

TTKB (1973). 29.12.1973 tarih ve 541 sayılı kararı. [http://ttkb.meb.gov.tr/ ]. (Erişim Tarihi:10.08.2023).

TTKB. (1982). 19.11.1982 tarih ve 156 sayılı kararı. http://ttkb.meb.gov.tr/.(13. 8.2023)

Türkez, K., Karakoç, M., Balşen, N., Pektaş, T. ve Özdoğan, İ. (2020). Coğrafya 10. Ankara: MEB.

UNESCO (2023). Cultural-heritage. [https://uis.unesco.org/en/glossary-term/cultural-heritage]. (Erişim Tarihi:10.08.2023).

UNESCO (2023). https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi]. (Erişim Tarihi:10.08.2023).

Yalın, H. İ. (2013). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. (28. Basım), Ankara: Nobel.

Yaşar, O. & Seremet, M. (2007). A comparative analysis regarding pictures included in secondary school geography textbooks taught in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 16 (2), 157-188. Doı: 10.2167/irgee216.0